angel face

Giraud

Bij stripwinkel Lambiek hing eind jaren 70 het origineel van het omslag van Angel Face aan de muur. Hij zal wel te koop geweest zijn, ten slotte is het een winkel, maar ik heb niet naar de prijs geïnformeerd. Eigenlijk had ik hem gewoon moeten kopen, natuurlijk.
Later zag ik in een tijdschrift de fotoserie die Giraud voor het omslag gebruikt had, een modereportage over kleding uit Parijs. Giraud heeft van een foto de zittende houding, de benen en de linkerarm van het model overgenomen, al heeft hij die arm gespiegeld en daar de rechterarm van gemaakt. Van een andere foto nam hij de linkerarm en hand, en het bankje.
Pas toen ik die foto zag viel het me op dat Giraud de driezitsbank in elkaar geduwd heeft om de linkerkant ook op het omslag te krijgen. Het werd een heel mal tweezittertje. Wat een stom klein bankje is het geworden. Maar goed dat ik mijn goeie geld niet aan dat origineel verdonderd heb.
Ik gebruik ook regelmatig foto's, bijvoorbeeld om een antieke auto te tekenen. De foto heb ik niet meer. Omdat ik bang ben per ongeluk een foto twee keer te gebruiken gooi ik hem meestal weg als de illustratie af is.

tweede

De derde MAD ligt vanaf deze week in de winkels. De redactie heeft mij gevraagd een poster voor een Bromsnorfilm te maken, 'Bromsnor in Kunduz'.
De echte Bromsnor, Lou Geels, zag ik eind jaren 60 op het Kager eiland. Hij liep daar in een korte broek en op sandalen, en hij viel een beetje tegen: hij was lang niet zo imposant als in zijn veldwachterstenue op de televisie.
Swiebertje was veel indrukwekkender in het echt. Hij kwam bij ons op school in 1965. Naar aanleiding van zijn komst was er een Swiebertje tekenwedstrijd bedacht. Ik won een tweede prijs, een zwarte trui met kleurige strepen, het begin van mijn tekencarrière. Ik vraag me af wat er geworden is van de winnaar van de eerste prijs.

typerende kunst

Helmantel

 

In de kunst wordt teveel afwisseling niet op prijs gesteld. Ik had contact met een galeriehouder die wel geïnteresseerd was in mijn werk, vooral in mijn stillevens. Maar hij had moeite met mijn veelzijdigheid, die was niet handig voor de klanten. Kopers willen een werk wat typisch is voor een bepaalde kunstenaar.
Koop je een Helmantel, dan weet je ongeveer wat je krijgt. De ene keer is het een schaal appels met een potje, de andere keer een schaal tomaten met een potje, variaties op een thema. 

Ik vind een originele Helmantel prachtig om te zien, maar wat heb ik altijd een medelijden met die man. Ik zie hem al dagelijks naar het atelier sloffen om weer datzelfde potje te schilderen, dat moet toch een vreselijk bestaan zijn. Dan liever niet succesvol. Na een paar stillevens heb ik er bijvoorbeeld behoefte aan een vrouw zittend op een boomstronk te schilderen. Of iets anders.

kunst

Regelmatig wordt mij gevraagd of ik vind dat illustratie tot kunst gerekend moet worden. Deze week was het weer raak, en degene die mij de vraag stelde keek mij verwachtingsvol aan, hij wist zeker dat ik volmondig "ja" zou antwoorden. Maar die lol deed ik hem niet, want het interesseert me eigenlijk niet. Het begrip 'kunst' zegt me niet zoveel.
Wel vind ik mezelf een kunstenaar. Omdat ik wil dat alles wat ik maak tot een persoonlijke verrijking leidt. In de meest simpele en banale opdrachten zoek ik iets wat ik nog niet eerder gedaan heb en wat ik graag wil onderzoeken. Soms leidt dat tot niets, en soms geeft het nieuwe inzichten.
En als die zoektocht mij het idee geeft dat ik opeens iets heel anders moet gaan maken, bijvoorbeeld een schilderijtje van een paar pepertjes op een papieren zakje, dan moet dat maar.

leugens

Er zijn allerlei jongens en meisjes die voorgelogen worden dat ze op de kunstacademie kunnen leren illustreren in de gebruikelijke zin van het woord. Wat zij niet weten is dat de macht op de academies door kunstenaars is over genomen. Leraren die alles weten van concepten, maar zelf niet kunnen tekenen.
En wat is tekenen? Op de rietveld academie hadden we een keer een gastles van illustratrice Mance Post. Zij vond tekeningen vol met monsters en andere spektakelstukken niet interessant, volgens haar kun je met ingewikkeld doen je onvermogen verhullen. Maar een tekening van een moeder die de was ophangt, daaraan kan je zien of iemand kan illustreren of niet.

Een ruimte tekenen met een paar simpele figuren en voorwerpen, dat wordt op de academie niet meer gedoceerd. Laten we hopen dat de onderwerpen die daarvoor in de plaats zijn gekomen de moeite waard zijn. Een paar jaar na mijn eindexamen werd op de Rietveld academie de illustratie afdeling gesloten. De directie vond ons werk vreselijk en wilde niet dat zulk werk op hun school getoond werd. Blijkbaar zagen zij de Rietveld als een statussymbool voor henzelf, en niet als een beroepsopleiding voor de leerlingen.

illustratie voor een rekenmethode

onderwijs

Vandaag kwam er iemand langs die dit jaar eindexamen gaat doen op een kunstacademie, hij wilde wel eens praten met iemand uit de praktijk. Zijn werk was zo ver verwijderd van de praktijk zoals ik die ken, dat ik verbijsterd was over zijn opleiding. Die academie pretendeert namelijk wel een beroepsopleiding te geven.
Maar wat er ook gedoceerd wordt, niet de basis die ik verwacht.
"Hebben jullie aan modeltekenen  en schilderen gedaan", vroeg ik hem. "aan het weergeven van mensen en dieren, compositie, perspectief, lijnvoering, tekstinterpretatie?" Allemaal niet. Ik zag het ook niet terug in het werk. "Wat in godsnaam dan wel?" Iets met concepten, begreep ik.
Volgens mij moeten de leidinggevenden van deze academie toch aangeklaagd kunnen worden wegens oplichting. Een fikse gevangenisstraf lijkt mij hier op zijn plaats.

modelstudie

een agressieve baas

Gisteren schreef ik over de prettige arbeidsomstandigheden van mijn hoofdpersoon in de strip 'Roca verde', de prostituee Giulia. Vandaag heb ik een pagina geschetst die een andere kant van haar professie belicht: haar baas blijkt een agressieve klootzak, hij reageert zijn teleurstellingen en frustraties op haar af.
Misschien moet mijn heldin toch maar eens aan een carrière move denken. Ik kan natuurlijk de scene laten vervallen. Of ik laat haar die vent vermoorden, dat is misschien nog leuker. Of misschien vermoord hij haar wel.
Het fijne van dit stadium van het strip maken: alles ligt nog open.

Giulia

'You are not alone', een boekje dat gekocht is vanwege het omslag. Dokter Leo KLein behandelt en geneest seksuele en emotionele problemen. Hij biedt de lezer in de titel al troost: je bent niet de enige. Een van de thema's die volgens het omslag behandelt worden is prostitutie. Ik vraag me af of Klein de prostitutie zelf als seksuele afwijking ziet of juist het dwangmatige hoerenlopen, misschien moet ik het boekje toch eens lezen.
Voor mijn heldin Giulia is prostitutie geen seksuele afwijking maar een beroepskeuze. Ze heeft er talent voor, het blijkt haar makkelijk af te gaan, er zijn prettige flexibele werktijden en er is een prima betaling. 
Het enige probleem zijn de concurrentes die ook op deze riante positie uit zijn. Giulia weet als geen ander: You are not alone, en voor haar is dat geen troost.

vormgeving

maguire

 

Eind jaren 50 veranderde de mode voor pocketboek omslagen. Het geschilderde tafereel maakte plaats voor een geheel wat meer vormgegeven was. Bijvoorbeeld illustrator Robert Maguire heeft zich aan die markt aangepast. Hij begon in de stijl die min of meer door James Avati bekend was gemaakt, het stemmig bruin geschilderde tafereel.

Maguire

In 'So cold, my bed' zijn de figuren, vooral de vrouw, nog steeds prachtig geschilderd, maar de achtergrond is een plakaat rood, en het bed een contourtje. Vormgeving dus.

maguire

 Voor 'The private eye' zijn de kleuren nog harder, gele achtergrond, rood kruis, blauwe highlights; en het plaatje is een collage: een vrouw met krassen op haar rug en armen, een hele grote hand met een wapen en bloedstrepen. Het zal commercieel gezien wel beter zijn, maar ik ben in dit soort omslagen niet geïnteresseerd.

verzamelen

Avati

 

Eind jaren zeventig, begin tachtig, verzamelden mijn vrouw en ik Amerikaanse pocketboekjes uit de jaren vijftig. Ze waren te vinden in alle tweede hands boeken stalletjes, dus dat verzamelen ging ons vrij gemakkelijk af.
Het enige selectiecriterium was de kwaliteit van het geschilderde omslag. Veel van die illustraties waren anoniem maar gelukkig zette een van mijn  idolen, James Avati, zijn naam er duidelijk leesbaar op.
Een vrouw met problemen was een favoriet thema, in ieder geval voor mij.

Avati

De vrouw op het omslag van 'We fished all night' kijkt of ze in de problemen zit. Vermoedelijk hebben die twee van alles en nog wat gedaan die nacht, maar vissen was daar vast niet bij. En zo te zien was het samenzijn weinig vreugdevol.
De vrouw op mijn illustratie lijkt minder in de problemen te zitten. Tuurlijk, er is een wapen op haar gericht, maar ze kijkt alsof ze de situatie volkomen onder controle heeft. Ik denk dat de vent die de revolver vasthoudt degene met de problemen is.

Vincent

Een reageerder had niet begrepen dat ik een blog maak over mijn eigen werk. Hij vroeg zich af wie de maker was van de illustratie 'De nieuwe kleren van de keizer', de achterkant voor Pulpman 6, gemaakt naar aanleiding van een schilderij van Hyacinthe Rigaud.
Die achterkanten zijn fake boekomslagen, pastiches van de Amerikaanse pocketboek omslagen uit de jaren 50 waar ik zo'n grote liefhebber van ben. Begin jaren 60 nam het verschijnen van pockets met deze fantastische omslagen snel af omdat uitgevers dachten dat omslagen met collages commerciëler waren. Heel jammer.

Mijn eerste fake omslag was voor 'Lust for life', over het leven van Vincent van Gogh. Ook deze illustratie werd niet door iedereen begrepen: een man belde uitgeverij Xtra. Hij had al bij boekhandels geïnformeerd, maar daar kon niemand hem helpen: hij wilde het boek kopen.

Pulp de barbaar

Verschillende romanfiguren die voor het eerst in de Pulps voorkwamen zijn nog steeds bekend: Tarzan, Zorro, The Shadow. De meest populaire is momenteel denk ik Conan de barbaar, er verschijnen nog met regelmaat strips, films en illustraties met Conan in de hoofdrol.
Het leek mij gepast om van deze figuur een parodie voor Pulpman te maken, Pulp de barbaar of zoiets. Al maanden prakkiseer ik over een scenario, maar het wil maar niet vlotten. Het helpt waarschijnlijk niet dat ik niet van fantasy hou, zelfs dat bejubelde dwergenboek van Tolkien heb ik na 50 pagina's zuchtend weggelegd.
Ik heb een paar Conan verhalen gelezen, maar daar werd ik niet veel wijzer van. Bijvoorbeeld:
De man uit Cimmerië legde zijn hand op het gevest van zijn zwaard en het gebaar was even vervuld van dreiging als wanneer een tijger zijn lip optrekt en zijn slagtanden laat zien. 'Bewaar die grote muil maar voor de lafaards die je vrezen,' gromde hij. 'Ik ben niet een van de stads-Nemediërs die voor jullie gehuurde honden in het stof kruipen. Ik heb betere mannen dan jij gedood om minder.'
Enzovoorts. Ik begrijp eerlijk gezegd niet waarom die Conan zo populair is. En zolang ik dat niet weet, kan ik er ook geen parodie op maken.

koffie

De nieuwe strip die ik wil maken gaat over drugsdealers. De kennis die ik over dat onderwerp heb komt van films als 'The french connection' en 'The man with the golden arm'. De laatste heb ik lang geleden gezien, over een drummer die clean uit de gevangenis komt maar toch weer heroïne gaat gebruiken.

Een film uit de vijftiger jaren, met Frank Sinatra als de drummer. Volgens mij was het een hele rustige film waarin vooral veel geacteerd werd. Heel wat anders dan 'The french connection', een actiefilm met achtervolgingen. Ik hoop dat mijn strip een combinatie wordt van actie met vliegtuigen en boten, schieten, en rustig acteren.
Zelf heb ik een lichte drugsverslaving: ik heb 's ochtends koffie nodig. Van vrienden kreeg ik een toepasselijke prent.

blauwhelmen

Met de schrijver van de carnavalshit 'Jakkiebah', Martijn Leijen,  heb ik eerder samengewerkt. Halverwege de jaren 90 maakten we de strip 'Don't panic', over kinderen die een spannend avontuur beleven tegen de achtergrond van het vredeswerk door VN soldaten. De synopsis was door de uitgeverij geleverd, Martijn schreef de dialogen en ik maakte de tekeningen.
De uitgevers hadden pech: door het drama in voormalig Joegoslavië kwamen de blauwhelmen in een kwaad daglicht te staan, er was geen sponsor te vinden die iets met dit project te maken wilde hebben. Een klein drama in vergelijking met de echte ellende in Bosnië, maar voor de betrokkenen toch een drama. De enigen die aan de strip verdient hebben waren de advocaten.

poëzie

Mijn zwager Martijn Leijen heeft de literaire wereld veel goeds te bieden. Het wordt tijd dat zijn talent onderkend wordt, hij is ten slotte ook al in de vijftig. Een van zijn laatste gedichten, 'jakkiebah', is op youtube gezet: jakkie bah lied

JAKKIEBAH!

Ik had nogal gedronken
Maar dat vond zij geen probleem
Want na een avond stappen
Was ze net als ik ver heen
Ik wilde haar gaan zoenen
Maar dat was een slecht idee
Want samen met mijn lippen
Kwamen alle biertjes mee

Jakkiebah Jakkiebah
(yell) Jakkie Jakkie Bahhhhh!

drie op een rij

Voor de derde keer op rij is er een stripalbum dat ik getekend heb genomineerd voor het album van het jaar. De eerste nominatie was voor het eerste deel van Haas, 'De weg terug', zoals alle Hazen geschreven door Rob van Bavel. Als ik mij goed herinner werd de prijs vlak voor onze neus weggekaapt door Franka.
Vorig jaar was 't Landje, wel zelf geschreven, genomineerd in de categorie literair. Een beetje misplaatst, ik heb geen literaire pretenties. Laten we het er maar op houden dat de jury dat beter kan beoordelen dan ik zelf. De twee andere genomineerden waren een reisverslag door Kolk en Grünberg, en een Zeeuws drama. Wie won weet ik niet meer.
En nu dus weer met Haas 3, 'de Biechtvader'. Ik voel me net Joop Zoetemelk, de wielrenner van weleer die ook nooit won, tenminste niet in mijn herinnering. Ja één keer, aan het eind van zijn carrière werd hij opeens wereldkampioen. Hij sprintte een paar kilometer voor de finish weg, en het peloton liet hem gaan. Oh, dat is Joop, riepen ze naar elkaar, die wint toch nooit. 
Dus wie weet.

hoeren

Een schets van een pagina voor mijn nieuwe strip. Er zijn belangrijke rollen weggelegd voor twee hoeren, Giulia en Janice. Ik mag het geen hoeren noemen maar ja, ze hebben seks voor geld, dus hoe noem je dat soort sletten dan? Hoertjes schijnt beter te zijn, alsof ze in hun jeugd een gebrek aan groeihormonen hadden of zo.
Of nog erger: hoertjes met een hart van goud. Maar mijn snollen hebben geen hart van goud, het zijn twee opportunistische bitches.

jacks

De hoofdpersoon in mijn nieuwe strip is een drugsdealer, een zware jongen, minstens 150 kilo. Hij heeft een watervliegtuig waar eventueel drugs mee gesmokkeld kan worden. Ik hou erg van vliegtuig strips: Steve Canyon, Tanguy en Laverdure, Buck Danny.
Het is er nog niet van gekomen om er zelf een te tekenen. Een keer bijna. Een producent van bomberjacks wilde een strip over een DC 3 piloot, met zo'n jack aan. Mijn uitgever was al ver in de onderhandelingen, en ik had al een synopsis geschreven. De laatste vergadering was desastreus: de producent bleek weer bazen boven zich te hebben, waar wij niks van wisten. En die bazen wisten niks van een strip. "Verkopen we nou jacks of strips," was hun reactie. En het project was over.

pulp schilder

Het laatste schilderij in een min of meer magisch realistische stijl ben ik een paar jaar geleden begonnen. Ik heb het nooit afgemaakt omdat ik het te druk kreeg met andere dingen, wat weet ik niet precies, het zal wel Pulpman geweest zijn.
In de periode dat ik aan dit soort schilderijen niet meer toe kwam heb ik nog wel modelstudies gemaakt, en door het modelschilderen zijn mijn aanpak en mijn ideeën over schilderen veranderd. Ik zal het doek dus waarschijnlijk binnenkort afschuren en er wat anders op maken. Ik verheug me er al op, ik vind het heerlijk om op een doek te werken waar al verf op zit.

magisch

Carel Willink

Iemand vergeleek een van mijn schilderijen met het werk van Willink en daar kan ik wel inkomen. De sfeer van Willink heeft me altijd aangesproken. Ik heb wel het idee dat het oeuvre van Willink veel te beperkt is gebleven, misschien door een gebrek aan ideeën. Eind jaren 50 kwam hij niet veel verder dan foto's van dieren combineren met een foto van een landschap waar die dieren niet in thuishoren, zoals zebra's in een berglandschap, kamelen in een park, enzovoort.

Mijn oeuvre is juist veel te divers, er zit geen lijn in. Ik begin alweer aan iets nieuws voordat het pad waar ik mee bezig ben helemaal is afgewandeld. Er is een eind aan mijn magische periode gekomen zonder dat ik er helemaal klaar mee was. Misschien moet ik binnenkort maar weer eens een magisch doek gaan opzetten.   

goed of fout

Twee vrouwen spelen in mijn nieuwe strip een belangrijke rol, en die twee moeten uiterlijk van elkaar verschillen. Weinig verstoord mijn leesplezier van een strip meer dan figuren die zo op elkaar lijken dat ik ze niet uit elkaar kan houden. Giulia, die ik gisteren in een blog al toonde heeft grote ogen, dus Janice  kleine, Giulia een grote neus, Janice een klein dopsneusje, Giulia haar met een krul, Janice stijl haar.
Degene met kleine oogjes, een dopsneusje en stijl haar leek per ongeluk wel een Aziatische vrouw. Misschien een goed idee om dat ongeluk te gebruiken.

Iemand vroeg mij waarom ik mijn schetsen inkt, of ik misschien een hekel had aan potloodtekeningen. Dat laatste is niet zo, maar voor een schets is een potloodtekening te wazig, het is onduidelijk wat het goede streepje is. Een inktlijn is onverbiddelijk: goed of fout.